არგონავტების მითი ეტრუსკულ სამყაროში
არგონავტების მოგზაურობას და მითის წარმოშობას საფუძვლად დაედო შორეული საზღვაო ნაოსნობისა და შორეული მიწებისადმი ინტერესი. კოლხეთის წყალუხვი და ნაყოფიერი მიწები, სადაც ლითონი, უპირველესად კი ოქრო, დიდი რაოდენობით მოიპოვებოდა, ოდითგანვე იზიდავდა დასავლეთით მცხოვრებ ხალხებს. კოლხეთში მათ ხვდებოდათ განვითარებული საზოგადოება, რომელსაც საკუთარი რესურსების მართვისა და მომგებიანი სავაჭრო ურთიერთობების დამყარების უნარი შესწევდათ. ეტრუსკულ სამყაროში ზეპირსიტყვიერების მეშვეობით გავრცელებული არგონავტების მითის […]
Წაიკითხე მეტიმითების სამყარო ეტრურიაში
ძვ.წ. III-II საუკუნეებში დამზადებულ ფერფლის შესანახ ურნებზე არსებულ გამოსახულებებში ცხადად ჩანს ბერძნული მითის გარდასახვა ეტრუსკული კონტექსტის შესაბამის სიუჟეტად. ამასთანავე, ჩნდება მთელი რიგი სცენებისა, რომლებიც ადგილობრივ მითებს შეიძლება უკავშირდებოდეს. ყველა თემაში გვხვდება დემონების ფიგურები, რომლებიც სიცოცხლესა და სიკვდილს შორის კავშირს გამოხატავენ. ფერფლის შესანახ ოლებსა (ჭურჭელი) თუ საფლავთა ნიშების სახურავ ფილებზე დატანილი წარწერები კიუზიში დამწერლობის ფართოდ გავრცელებას […]
Წაიკითხე მეტირუზინას გვარის სამარხი
კიუზის მახლობლად, ლე ტასინაიეში აღმოჩენილი სამარხი გვაწვდის გარკვეულ ცნობებს ოჯახური კავშირებისა და სოციალურ-ტერიტორიული მოწყობის შესახებ. სამარხი შედგებოდა გრძელი დერეფნისგან, რომლის ერთ მხარეს ნიშების რიგი იყო განლაგებული, მოპირდაპირე მხარეს კი – ორი სათავსო, ნიში და მომცრო ზომის ოთახი დერეფნის სიღრმეში. ცხედრის ფერფლის შესანახი ურნები ნიშებში იყო მოთავსებული. ყველაზე ძველი ურნა ტრავერტინისაა, ყველა დანარჩენი კი – ტერაკოტის. […]
Წაიკითხე მეტიკანოპა
კანოპა ძვ.წ. VII-VI საუკუნეებში კიუზის არეალში გავრცელებული ოვალური ფორმის თიხის ჭურჭელია ადამიანის თავის ფორმის სარქვლით, რომელიც ცხედრის ფერფლისთვის იყო განკუთვნილი. დროთა განმავლობაში ეს ჭურჭელი სულ უფრო მეტად იძენდა ანთროპომორფულ იერს. მიცვალებულის სქესის ხაზგასასმელად ადამიანის თავის ფორმის სარქველზე სახის ნაკვთები გამოყვანილი იყო გრავირებით ან პლასტიკური დეტალებით. ფიგურას ბრინჯაოს ან ოქროს საყურისთვის ყურის ბიბილოც კი ჰქონდა გახვრეტილი. […]
Წაიკითხე მეტიკიუზის მცხოვრებლები და მიცვალებულის კულტი
კიუზის მცხოვრებლები განსაკუთრებულ მნიშვნელობას ანიჭებდნენ მიცვალებულის კულტს, რომელიც სამარხის გარკვეულ ტიპს, დაკრძალვის წესსა და რიტუალს გულისხმობდა. ვილანოვის პერიოდში კიუზიში, ისევე როგორც მთელ ეტრურიაში, გავრცელებული იყო კრემაცია. ფერფლს ათავსდებდნენ გეომეტრიული ორნამენტით შემკულ ბიკონუსური ფორმის ჭურჭელში. ურნები კიუზიში ანთროპომორფული ხდება, რაც ადგილობრივად გავრცელებული ჭურჭლის ტიპის – კანოპების გავლენის შედეგი უნდა ყოფილიყო. მოგვიანებით, ძვ.წ. V საუკუნეში, ეს ტენდენცია […]
Წაიკითხე მეტისაბანკეტო ჭურჭლის ნაკრები: ბრინჯაო და ბუკერო
ძვ.წ. VII საუკუნის დასასრულიდან სამარხებში ჩნდება ახალი ტიპის ჭურჭელი, რომელსაც ეტრურიის მმართველი არისტოკრატიული ფენა ნადიმებზე იყენებდა. ესენია ამფორები, დოქები, ბრინჯაოსა და ბუკეროს თასები. ძვ. წ. VI საუკუნიდან ასევე დიდი რაოდენობით იწარმოება დაკრძალვის რიტუალთან დაკავშირებული ბრინჯაოს მაღალმხატვრული ნაკეთობები, რომლებიც სერვიზად ერთიანდებოდა და დაკრძალვის შემდგომ ბანკეტებზე იხმარებოდა. მაგ. ასეთებია: ღვინის დოქი (oinochoia) და მისი თანმხლები თასი; ღვინის […]
Წაიკითხე მეტიბანკეტი (ამქვეყნად და იმქვეყნად)
ძვ.წ. VII საუკუნის პირველი ნახევრიდან ეტრურიის მმართველ ელიტაში ბერძნული და ახლო აღმოსავლეთის კულტურული ელემენტების გავლენით ვრცელდება ცხოვრების არაერთი ახალი წესი, რომელთა შორის ერთ-ერთია ბანკეტი – ეტრუსკებისთვის ღვინის სმასთან დაკავშირებული მნიშვნელოვანი სოციალური რიტუალი. როგორც ამას სამარხების მოხატულობა მოწმობს, ძვ. წ. VI საუკუნიდან ნადიმში მონაწილეობას იღებდნენ როგორც მამაკაცები, ისე ქალები. გამოსახულებებზე მათ ვხედავთ ძვირფას ტახტებზე წამოწოლილებს და […]
Წაიკითხე მეტიქალთა სამყარო – „მშვენიერი ქალის სამარხი“
წარმოდგენა ეტრუსკ ქალებზე დიდი ხნის განმავლობაში დაკავშირებული იყო მათ მიმართ ანტიკური ხანის მწერლების უარყოფით დამოკიდებულებასთან. სინამდვილეში, ანტიკური ხანის სხვა საზოგადოებებთან შედარებით, ეტრუსკი ქალები უფრო განვითარებულნი იყვნენ, საზოგადოებაში პრესტიჟული პოზიცია ეჭირათ და, როგორც ამას ეპიგრაფიკული წყაროები მოწმობს, საკუთარი სახელი ჰქონდათ ძველი რომაული სამყაროსგან განსხვავებით, სადაც ქალი ოჯახის გვარით მოიხსენიებოდა. მეტიც, ბევრ წარწერაში მოცემულია მამისა და დედის […]
Წაიკითხე მეტიადამიანთა სახეები და ფიგურები
ძვ.წ. III-II საუკუნეებში კიუზის არეალისთვის დამახასიათებელი ნაკეთობები იყო ცხედრის ფერფლის შესანახი ურნები, რომლებიც ალებასტრის, ტრავერტინისა და თიხისგან მზადდებოდა. ეს ურნები შედგებოდა ოთხკუთხედი ყუთისგან (წინა მხარე სხვადასხვა ტიპის გამოსახულებებით შემკული) და სარქვლისგან ქალის ან მამაკაცის სკულპტურული გამოსახულებით. ურნების სარქვლები საშუალებას გვაძლევს წარმოვიდგინოთ კიუზის მცხოვრებლების სახის ნაკვთები მიუხედავად იმისა, რომ ამგვარ ნაკეთობებში პორტრეტული გამოსახულებები ნაკლები ოსტატობითაა შესრულებული. […]
Წაიკითხე მეტიდამწერლობა
ანბანური დამწერლობა ეტრურიაში ძვ.წ. VIII საუკუნის მეორე ნახევარში გაჩნდა, როდესაც ეტრუსკებმა გადმოიღეს პითეკუზის დამაარსებელი ზღვაოსნების ბერძნულ-ევბეური ანბანის ასო-ნიშნები. ეტრურიაში დამწერლობის გაჩენის ერთ-ერთი მიზეზთაგანი იყო ვაჭრობის გამარტივებისკენ მიმართული კომერციული მოთხოვნილებები, რომლებსაც ახალი წეს-ჩვეულებების მიმართ მუდამ კეთილგანწყობილი მმართველი არისტოკრატია უწყობდა ხელს. ეტრუსკები წერდნენ მარჯვნიდან მარცხნივ. ჩვენამდე მოაღწია ძვ.წ. VIII-II საუკუნეებით დათარიღებულმა 12 000-მდე წარწერამ, რომელთა წაკითხვა შესაძლებელია […]
Წაიკითხე მეტი